Kino PL

Adam Zagajewski, "Solidarność i samotność", 1986 rok.

KINO POLSKIE

1. Zmiana kondycji kina polskiego na tle kina światowego w latach 1890-2015

Poniższy wykres przedstawia kondycję kina polskiego na tle kina światowego na osi czasu. Odpowiednio: gdy czerwona kreska jest pod osią czasu, poziom polskiego w tych latach był niższy niż umowny średni poziom kina światowego, gdy czerwona linia przecina oś czasu, polskie kino było średnie na tle pozostałych światowych kinematografii, gdy kreska góruje, polskie kino wyróżniało się na tle kina światowego.

Wyraźnie widać zasługi Polskiej Szkoły Filmowej, drobne wahnięcie spowodowane uchwałą KC i zjazdem w Spale, złote lata 1969-1981, skutki wprowadzenia stanu wojennego oraz wielkie załamanie po przemianach ustrojowych roku 1989.

2. Lista dwustu szczególnie wartych uwagi filmów polskich (2009)

Taka delikatna nazwa listy, bo nie mogę powiedzieć, że to najwybitniejsze, najwartościowsze, największe polskie filmy wszech czasów. Po prostu prześledziłem sobie rok po roku historię polskiego kina od początku do dnia dzisiejszego i dokonałem wyboru tytułów, o których było kiedyś głośno, które w naszym kinie coś zmieniły, osiągnęły albo zapisały się swoim istnieniem na kartach historii. Starałem się uwzględnić w każdym okresie rozwoju naszej kinematografii każdy nurt, kierunek, gałąź i - jeśli były tego warte jakieś dzieła - wypisać z jej przedstawicieli jakieś tytuły. Tak powstała lista szczególnie wartych uwagi filmów polskich. Oto ona:

1. Mocny człowiek (1929) Henryk Szaro
2. Majdanek - cmentarzysko Europy (1945) Aleksander Ford
3. Ostatni Parteitag w Norymberdze (1946) Antoni Bohdziewicz
4. Powódź (1947) Jerzy Bossak, Wacław Kaźmierczak
5. Zakazane piosenki (1946) Leonard Buczkowski
6. Ostatni etap (1947) Wanda Jakubowska
7. Ulica graniczna (1948) Aleksander Ford
8. Kolejarskie słowo (1953) Andrzej Munk
9. Gwiazdy muszą płonąć (1954) Andrzej Munk, Witold Lesiewicz
10. Pokolenie (1954) Andrzej Wajda
11. Człowiek na torze (1956) Andrzej Munk
12. Zimowy zmierzch (1956) Stanisław Lenartowicz
13. Uwaga, chuligani! (1955) Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
14. Warszawa 1956 (1956) Jerzy Bossak, Jarosław Brzozowski
15. Koniec nocy (1956) Julian Dziedzina, Paweł Komorowski, Walentyna Uszycka
16. Kanał (1956) Andrzej Wajda
17. Popiół i diament (1958) Andrzej Wajda
18. Eroica (1957) Andrzej Munk
19. Zezowate szczęście (1960) Andrzej Munk
20. Pasażerka (1963) Andrzej Munk
21. Świadectwo urodzenia (1961) Stanisław Różewicz
22. Krzyż walecznych (1958) Kazimierz Kutz
23. Nikt nie woła (1960) Kazimierz Kutz
24. Pociąg (1959) Jerzy Kawalerowicz
25. Matka Joanna od Aniołów (1961) Jerzy Kawalerowicz
26. Pętla (1957) Wojciech Jerzy Has
27. Pożegnania (1958) Wojciech Jerzy Has
28. Jak być kochaną (1962) Wojciech Jerzy Has
29. Ostatni dzień lata (1958) Tadeusz Konwicki, Jan Laskowski
30. Niedzielny poranek (1955) Andrzej Munk
31. Życie jest piękne (1957) Tadeusz Makarczyński
32. Dwaj ludzie z szafą (1958) Roman Polański
33. Zmiana warty (1958) Halina Bielińska, Włodzimierz Haupe
34. Nóż w wodzie (1962) Roman Polański
35. Do widzenia, do jutra (1960) Janusz Morgenstern
36. Salto (1965) Tadeusz Konwicki
37. Szyfry (1966) Wojciech Jerzy Has
38. Requiem dla 500 tysięcy (1963) Jerzy Bossak, Wacław Kaźmierczak
39. Muzykanci (1960) Kazimierz Karabasz
40. Rok Franka W. (1967) Kazimierz Karabasz
41. To jest jajko (1966) Andrzej Brzozowski
42. Gangsterzy i filantropi (1962) Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
43. Sami swoi (1967) Sylwester Chęciński
44. Prawo i pięść (1964) Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
45. Jutro Meksyk (1965) Aleksander Ścibor-Rylski
46. Bokser (1966) Julian Dziedzina
47. Rękopis znaleziony w Saragossie (1964) Wojciech Jerzy Has
48. Faraon (1966) Jerzy Kawalerowicz
49. Rysopis (1964) Jerzy Skolimowski
50. Walkower (1965) Jerzy Skolimowski
51. Bariera (1966) Jerzy Skolimowski
52. Ręce do góry (1967) Jerzy Skolimowski
53. Żywot Mateusza (1967) Witold Leszczyński
54. Wszystko na sprzedaż (1969) Andrzej Wajda
55. Struktura kryształu (1969) Krzysztof Zanussi
56. Życie rodzinne (1970) Krzysztof Zanussi
57. Iluminacja (1973) Krzysztof Zanussi
58. Pierwsza miłość (1974) Krzysztof Kieślowski
59. Personel (1975) Krzysztof Kieślowski
60. Muchotłuk (1966) Marek Piwowski
61. Rejs (1970) Marek Piwowski
62. Kobiela na plaży (1963) Andrzej Kondratiuk
63. Hydrozagadka (1970) Andrzej Kondratiuk
64. Dziewczyny do wzięcia (1972) Janusz Kondratiuk
65. Trzeba zabić tę miłość (1972) Janusz Morgenstern
66. Jak działa jamniczek (1971) Julian Józef Antonisz
67. Na wylot (1972) Grzegorz Królikiewicz
68. Palec boży (1972) Antoni Krauze
69. Wanda Gościmińska. Włókniarka (1975) Wojciech Wiszniewski
70. Stolarz (1976) Wojciech Wiszniewski
71. Elementarz (1976) Wojciech Wiszniewski
72. Sól ziemi czarnej (1969) Kazimierz Kutz
73. Perła w koronie (1971) Kazimierz Kutz
74. Brzezina (1970) Andrzej Wajda
75. Wesele (1973) Andrzej Wajda
76. Ziemia obiecana (1974) Andrzej Wajda
77. Sanatorium pod Klepsydrą (1973) Wojciech Jerzy Has
78. Jak daleko stąd, jak blisko (1971) Tadeusz Konwicki
79. Trzecia część nocy (1971) Andrzej Żuławski
80. Opadły liście z drzew (1975) Stanisław Różewicz
81. Zaklęte rewiry (1975) Janusz Majewski
82. Potop (1974) Jerzy Hoffman
83. Noce i dnie (1975) Jerzy Antczak
84. Nie lubię poniedziałku (1971) Tadeusz Chmielewski
85. Poszukiwany, poszukiwana (1972) Stanisław Bareja
86. Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy (1973) Jerzy Gruza
87. Rekord świata (1977) Filip Bajon
88. Człowiek z marmuru (1976) Andrzej Wajda
89. Spokój (1976) Krzysztof Kieślowski
90. Amator (1979) Krzysztof Kieślowski
91. Klincz (1979) Piotr Andrejew
92. Wodzirej (1977) Feliks Falk
93. Z punktu widzenia nocnego portiera (1977) Krzysztof Kieślowski
94. Jak żyć (1977) Marcel Łoziński
95. Aktorzy prowincjonalni (1978) Agnieszka Holland
96. Constans (1980) Krzysztof Zanussi
97. Ćma (1980) Tomasz Zygadło
98. Próba mikrofonu (1980) Marcel Łoziński
99. Gadające głowy (1980) Krzysztof Kieślowski
100. Wojna światów - Następne stulecie (1981) Piotr Szulkin
101. Wielka majówka (1981) Krzysztof Rogulski
102. Paciorki jednego różańca (1979) Kazimierz Kutz
103. Pełnia (1979) Andrzej Kondratiuk
104. Miś (1980) Stanisław Bareja
105. Gorączka (1980) Agnieszka Holland
106. Śmierć prezydenta (1977) Jerzy Kawalerowicz
107. ...Gdziekolwiek jesteś, panie prezydencie... (1978) Andrzej Trzos-Rastawiecki
108. Znachor (1981) Jerzy Hoffman
109. Panny z Wilka (1979) Andrzej Wajda
110. Spirala (1978) Krzysztof Zanussi
111. Wśród nocnej ciszy (1978) Wśród nocnej ciszy
112. Konopielka (1981) Witold Leszczyński
113. Wolne chwile (1979) Andrzej Barański
114. Rycerz (1979) Lech Majewski
115. Na srebrnym globie (1976-87) Andrzej Żuławski
116. Tango (1980) Zbigniew Rybczyński
117. Siedem kobiet w różnym wieku (1979) Krzysztof Kieślowski
118. Robotnicy ’80 (1980) Maciejko-Kowalczyk, Zajączkowski i in.
119. Człowiek z żelaza (1981) Andrzej Wajda
120. Był jazz (1981) Feliks Falk
121. Wahadełko (1981) Filip Bajon
122. Dreszcze (1981) Wojciech Marczewski
123. Przypadek (1981) Krzysztof Kieślowski
124. Matka królów (1982) Janusz Zaorski
125. Przesłuchanie (1982) Ryszard Bugajski
126. Niedzielne igraszki (1983) Robert Gliński
127. Gwiezdny pył (1982) Andrzej Kondratiuk
128. Cztery pory roku (1984) Andrzej Kondratiuk
129. Kobieta w kapeluszu (1984) Stanisław Różewicz
130. Stan posiadania (1989) Krzysztof Zanussi
131. Szczurołap (1986) Andrzej Czarnecki
132. Bez końca (1984) Krzysztof Kieślowski
133. Dekalog oraz dwa Krótkie filmy (1988) Krzysztof Kieślowski
134. Wigilia ’81 (1982) Leszek Wosiewicz
135. Odwet (1982) Tomasz Zygadło
136. O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji (1984) Piotr Szulkin
137. Ga, ga: Chwała bohaterom (1986) Piotr Szulkin
138. Dom wariatów (1984) Marek Koterski
139. Życie wewnętrzne (1986) Marek Koterski
140. Dolina Issy (1982) Tadeusz Konwicki
141. Lawa. Opowieść o "Dziadach" Adama Mickiewicza (1989) Tadeusz Konwicki
142. Austeria (1983) Jerzy Kawalerowicz
143. Magnat (1986) Filip Bajon
144. Rok spokojnego słońca (1984) Krzysztof Zanussi
145. Siekierezada (1985) Witold Leszczyński
146. Kobieta z prowincji (1984) Andrzej Barański
147. Fort XIII (1984) Grzegorz Królikiewicz
148. Zabicie ciotki (1984) Grzegorz Królikiewicz
149. Przez dotyk (1986) Magdalena Łazarkiewicz
150. Kostka cukru (1987) Jacek Bławut
151. Łagodna (1985) Piotr Dumała
152. Seksmisja (1983) Juliusz Machulski
153. Kingsajz (1987) Juliusz Machulski
154. Deja vu (1989) Juliusz Machulski
155. Yesterday (1984) Radosław Piwowarski
156. 300 mil do nieba (1989) Maciej Dejczer
157. Las katyński (1990) Marcel Łoziński
158. Katyń (2007) Andrzej Wajda
159. Pan Tadeusz (1999) Andrzej Wajda
160. Tatarak (2009) Andrzej Wajda
161. Wszystko, co najważniejsze (1992) Robert Gliński
162. Pianista (2002) Roman Polański
163. Ucieczka z kina Wolność (1990) Wojciech Marczewski
164. Weiser (2000) Wojciech Marczewski
165. Przypadek Pekosińskiego (1993) Grzegorz Królikiewicz
166. Usłyszcie mój krzyk (1991) Maciej J. Drygas
167. Stan nieważkości (1994) Maciej J. Drygas
168. 89 mm od Europy (1993) Marcel Łoziński
169. Wszystko może się przytrafić (1995) Marcel Łoziński
170. Nienormalni (1990) Jacek Bławut
171. Dług (1999) Krzysztof Krauze
172. Cześć, Tereska! (2001) Robert Gliński
173. Męska sprawa (2001) Sławomir Fabicki
174. Arizona (1997) Ewa Borzęcka
175. Głośniej od bomb (2002) Przemysław Wojcieszek
176. Cwał (1995) Krzysztof Zanussi
177. Persona non grata (2005) Krzysztof Zanussi
178. Pogrzeb kartofla (1990) Jan Jakub Kolski
179. Jańcio Wodnik (1993) Jan Jakub Kolski
180. Nad rzeką, której nie ma (1991) Andrzej Barański
181. Parę osób, mały czas (2005) Andrzej Barański
182. Wojaczek (1999) Lech Majewski
183. Angelus (2001) Lech Majewski
184. Katedra (2002) Tomasz Bagiński
185. Wesele (2004) Wojciech Smarzowski
186. Dom zły (2009) Wojciech Smarzowski
187. Królowa aniołów (1999) Mariusz Grzegorzek
188. Duże zwierzę (2000) Jerzy Stuhr
189. Rewers (2009) Borys Lankosz
190. Edi (2002) Piotr Trzaskalski
191. Zmruż oczy (2003) Andrzej Jakimowski
192. Wrzeciono czasu (1995) Andrzej Kondratiuk
193. Słoneczny zegar (1997) Andrzej Kondratiuk
194. Dzień świra (2002) Marek Koterski
195. Jeszcze nie wieczór (2008) Jacek Bławut
196. Anioł w Krakowie (2002) Artur Więcek
197. Psy (1992) Władysław Pasikowski
198. Kiler (1997) Juliusz Machulski
199. U Pana Boga za piecem (1998) Jacek Bromski
200. Dzień, w którym umrę (2004) Grzegorz Lipiec


3. Dziesięć najwybitniejszych filmów polskich  
(kolejność chronologiczna)

1. Popiół i diament (1958) Andrzej Wajda
2. Rysopis (1964) Jerzy Skolimowski
3. Struktura kryształu (1969) Krzysztof Zanussi
4. Wszystko na sprzedaż (1969) Andrzej Wajda
5. Jak daleko stąd, jak blisko (1971) Tadeusz Konwicki
6. Trzecia część nocy (1971) Andrzej Żuławski
7. Sanatorium pod Klepsydrą (1973) Wojciech Jerzy Has
8. Człowiek z marmuru (1976) Andrzej Wajda
9. Amator (1979) Krzysztof Kieślowski
10. Usłyszcie mój krzyk (1991) Maciej J. Drygas


4. Lista piętnastu reżyserów, według liczby filmów na liście dwustu tytułów

1. Andrzej Wajda (13)
2. Krzysztof Kieślowski (10)
3. Krzysztof Zanussi (9)
4. Andrzej Munk (7)
4. Andrzej Kondratiuk  (7)
6. Wojciech Jerzy Has (6)
7. Jerzy Hoffman (5)
7. Jerzy Kawalerowicz (5)
7. Kazimierz Kutz (5)
7. Marcel Łoziński (5)
7. Tadeusz Konwicki (5)
12. Andrzej Barański (4)
12. Grzegorz Królikiewicz (4)
14. Jerzy Skolimowski (4)
14. Juliusz Machulski (4)

____________________________________________

opracowałem w 2009 roku, nieznacznie odświeżyłem w 2015 roku
Patryk Sitkiewicz